Dùng roi vọt răn dạy, so sánh con với các bạn đồng trang lứa, cấm đoán mà không nói rõ cho con hiểu hành động sai, kiệm lời khen khi trẻ làm điều tốt.., cách giáo dục này được các chuyên gia lâm lý khuyến cáo là phản tác dụng.

Nguyên tắc ‘vàng’ khi dạy con kỹ năng sống.
Vấn đề giáo dục trẻ trong xã hội hiện đại khó hơn ngày xưa rất nhiều. Nếu như trước đây ông bà ta vẫn áp dụng kiểu răn dạy “thương cho roi cho vọt” hoặc “cha mẹ đặt đâu con ngồi đó” thì ngày này quan điểm này không còn phù hợp.

“Bởi trẻ con ngày xưa chỉ quanh quẩn trong nhà, không có nhiều cơ hội giao lưu với thế giới bên ngoài. Còn thế hệ trẻ bây giờ thì khác, ngoài gia đình ra, chúng có nhiều mối quan hệ bạn bè cũng như nhiều cơ hội tiếp cận với thông tin từ khắp nơi trên thế giới. Vì thế càng ngày các em càng có xu hướng muốn tự khẳng định cái tôi độc lập của mình. Vì thế dạy con nên người, cha mẹ cần phải học hỏi tích lũy kiến thức về tâm lý từng lứa tuổi, nhất là giai đoạn dậy thì, cha mẹ cần xem trẻ như một người bạn. Mọi phương pháp giáo dục cần dựa trên thái độ tôn trọng và tình yêu thương”,

Quá cưng chiều hoặc quá khắt nghe trong việc giáo dục trẻ, cả hai khuynh hướng này đều không mang lại hiệu quả mà, cha mẹ cần biết dung hòa chúng mới mong giáo dục con cái nên người. Dưới đây là 10 lỗi lầm mà phụ huynh thường mắc phải trong cách răn dạy con:

1. Cho rằng “Thương cho roi cho vọt”:

Thật vậy, đòn roi làm cho trẻ bị tổn thương về thể xác cũng như tinh thần, làm phá vỡ tình cảm gia đình và mối tương quan giữa cha mẹ, con cái. Hệ quả của nó làm cho trẻ trở nên lỳ lợm, vô cảm, thậm chí có khuynh hướng bạo lực về sau. Một số các em còn lại thì tỏ ra chai lì với hình phạt, sống bất cần nên dễ bị bạn xấu rủ rê, lôi kéo. Mặc dù nhiều phụ huynh tâm sự, họ không muốn dùng hình phạt này song vẫn làm khi bị kích động giận dữ hoặc cảm thấy bất lực.

Trẻ bị đánh mắng nhiều về lâu dài sẽ dần bị mất đi sự tự tin, độc lập trong suy nghĩ cũng như khả năng sáng tạo. “Sử dụng biện pháp trừng phạt dường như chỉ làm cho trẻ sợ, có thể lúc đó chúng thực hiện công việc cha mẹ giao nhưng trong tâm trí vẫn ngấm ngầm một thái độ chống đối”, bà Linh nhìn nhận.

Vì thế, thay vì la mắng đánh đập, cha mẹ nên bình tĩnh lắng nghe nỗi niềm, quan điểm nhìn nhận của trẻ. Nếu chúng làm sai thì cần chỉ bảo, giải thích cụ thể cho trẻ hiểu điều gì đang xảy ra, để từ đó trẻ ý thức được việc mình làm là sai trái và cố gắng sửa chữa. Hoặc cũng có thể áp dụng một biện pháp trừng phạt nhẹ nhàng không gây tổn thương mà khiến trẻ nhớ lâu thì hiệu quả hơn một trận “mưa” roi.

2. Cưng chiều con thái quá:

Lan đã 16 tuổi nhưng vẫn chưa biết tự gấp chăn mền mỗi khi ngủ dậy, thậm chí việc thay hoặc giặt quần áo cũng một tay mẹ làm. Ngày nào cũng vậy, bà Thủy (mẹ của Lan) cặm cụi lau nhà, rửa chén trong khi cô con gái thì vô tư ngồi nghe nhạc, xem phim mặc cho mẹ nài nỉ phụ giúp. Những lúc ấy bà Thủy mới thấy hối hận về cách dạy con của mình.

Để con cái trưởng thành và tập sống có trách nhiệm, biết quan tâm đến người khác hơn, cha mẹ hãy dạy con tính tự lập ngay từ khi bắt đầu lên 3 tuổi. Người lớn có thể hướng dẫn, làm mẫu hoặc cùng với con làm việc chứ không nên làm hộ những việc mà con có thể làm được.

3. So sánh với một người khác hoặc bêu riếu trẻ trước mặt mọi người:

Những lời chì chiết như: “dốt như bò, lười biếng, đồ ăn hại, đồ vô dụng, mày không bằng thằng con bà Năm” sẽ khiến trẻ cảm thấy bị xúc phạm nặng nề. Phụ huynh cần hiểu rằng, trẻ cũng có lòng tự trọng như người lớn và không thích bị người khác bêu xấu, nhất là cha mẹ mình là người thân thiết nhất. Những lời nói chì chiết, so sánh sẽ làm tổn thương lòng tự trọng của trẻ và khiến chúng không còn kính trọng bố mẹ. Đôi khi người lớn chỉ vì đùa giỡn nói những lời này nhưng lại lặp đi lặp lại khiến trẻ hiểu rằng chúng đúng là vô dụng, hư hỏng như thế và trở nên trầm cảm, không muốn vươn lên học hành, làm việc phụ giúp cha mẹ.

4. Cha mẹ luôn nói “cấm” mà không chỉ ra lỗi của con:

Khi phát hiện con xem phim “mát”, cha mẹ thường mắng chửi rồi cấm không cho con dùng máy vi tính. Song người lớn không hề biết rằng, trẻ hoàn toàn có thể đến tiệm Internet để xem. Thái độ giáo dục này thường gặp ở người Việt Nam, khi mà các bậc bề trên chỉ biết la chửi, đánh đập con, chứ không dùng lời lẽ, phân tích phải trái cho đám trẻ thấu hiểu bởi vẫn xem chúng là “trẻ ranh không biết gì”.

Trẻ con bây giờ rất thông minh vì thế cha mẹ nên hướng dẫn, chỉ ra cho chúng hiểu điều tốt, xấu hoặc nên hay không nên làm bằng những trải nghiệm của mình. Ngược lại không nên chỉ ngăn cản, cấm đoán bởi như thế chỉ tạo điều kiện cho con nói dối, luồn lách.

5. Thiếu quan tâm đến đời sống, tình cảm của trẻ:

Vì cơm áo gạo tiền, các bậc làm cha mẹ trong xã hội ngày nay dường như ít quan tâm đến con cái mình, họ thậm chí không biết chúng làm gì, ở đâu, bởi việc này có người giúp việc, tài xế riêng đảm đương. Mọi liên lạc giữa cha mẹ, con cái chỉ qua email và điện thoại mà ít khi nhìn thấy mặt nhau. Song khi có chuyện bất trắc xảy ra, phụ huynh thường khắc khe, xét nét, quy chụp là do lỗi của con trẻ khiến các em dễ rơi vào trạng thái trầm cảm.

Giữa thế hệ, tuổi tác của cha mẹ và con cái có rất nhiều điều khác biệt về văn hóa, tư tưởng, quan niệm sống…Vì thế đòi hỏi cha mẹ phải dành nhiều thời gian quan tâm, chăm sóc hỏi han con hơn để mỗi khi thấy trẻ con thay đổi gì về tâm lý, thể trạng, người lớn sẽ có mặt kịp thời để can thiệp, giúp trẻ vượt qua khó khăn đang gặp phải trước khi mọi sự trở nên quá muộn.

6. Dạy con nghe lời một cách máy móc:

Có nhiều trường hợp sinh viên chán học hoặc tự tử vì không theo nổi trường mà cha mẹ ép buộc Cha mẹ đôi khi vì cái tôi hoặc danh vọng mà bắt con phải làm theo lựa chọn của mình dẫn đến những hệ lụy đáng thương cho tương lai sau này của trẻ.

Vì trong cách giáo dục và hướng nghiệp của cha mẹ chỉ nên hướng dẫn, gợi mở cho con hiểu những điều được, mất, tốt xấu chứ không nên áp đặt “con phải thế này, con phải thế kia” để rồi sau này các em lớn lên sẽ mất đi khả năng độc lập trong suy nghĩ, chỉ nhắm mắt làm theo lời cha mẹ. Đến khi sự việc không thành các em trở nên thất vọng, chán chường, thậm chí hành động dại dột hủy hoại bản thân. “Sau khi góp ý, cha mẹ hãy để trẻ tự do lựa chọn cái gì chúng yêu thích và cam kết chịu trách nhiệm về quyết định của mình. Dẫu cho quyết định đó có sai lầm thì cũng là bài học giúp đứa con trưởng thành hơn”,.

7. Kiệm lời khen:

Cũng như người lớn, trẻ cần được tôn trọng và sự động viên khi làm tốt một công việc gì đó. Tuy nhiên, đa phần cha mẹ chỉ chăm chăm mắng chửi những lúc trẻ làm sai mà ít khen khi chúng làm điều tốt. Điều này khiến trẻ cảm thấy không được trân trọng và lần sau không muốn làm việc tốt đó nữa.

8. “Chụp mũ” con:

Nhiều em học sinh kể với chuyên gia tâm lý rằng, chỉ cần các em vô tình làm bể một chiếc ly, cái chén là y như rằng cứ lần sau có đồ đạc gì đổ vỡ ngay lập tức cha mẹ sẽ quy tội ngay cho em., Chính thái độ “để bụng” này của cha mẹ sẽ làm cho trẻ sợ sệt, lo lắng, mất tự tin vì cho rằng mình hậu đậu, vô dụng. Hệ quả của nó có thể dẫn đến chứng trầm cảm nơi trẻ.

9. Cha “đánh trống xuôi” mẹ “thổi kèn ngược” khi răn dạy con:

Anh Hùng vừa lên tiếng dạy con trai không được đi chơi khuya, vợ lại xen vào “ông biết gì mà dạy nó, bản thân ông cũng đi đấy thôi”. Nhiều lần như thế khiến bé Ly trở nên coi thường người cha và không vâng lời mỗi khi anh Hùng lên tiếng dạy dỗ.

Khi chỉnh sửa tật xấu cho con, đòi hỏi phải có sự thống nhất, cộng tác giữa cha mẹ. “Thái độ đối xử của người lớn với nhau có vai trò rất lớn quyết định thái độ và tình cảm của trẻ nhỏ. Ở đây, để con chừa bỏ tật xấu cũng đòi hỏi người lớn cần làm gương”,

10. Coi trẻ là một “người lớn thu nhỏ”:

Khi xem con trẻ như một người trưởng thành, cha mẹ thường chỉ tập trung phê bình mà không tận tình hướng dẫn trẻ em biết đâu là đúng sai, đồng thời không không chỉ rõ cho con biết hành vi mới để thay thế.

Hệ lụy của não trạng này sẽ khiến cha mẹ thất vọng khi thấy trẻ vụng về, mau quên, hay tái phạm lỗi cũ…khiến mọi người khó chung sống hòa thuận với nhau. Hiểu được vấn đề này, cha mẹ cần tấm gương sáng cho con và tận tình chỉ dạy từng chi tiết nhỏ để con tiếp thu và đừng ngại lặp đi lại nhiều lần.

Sưu tầm