Buổi sáng, khi uống trà, chúng ta rót trà vào tách và nhìn thấy những cặn trà chao đảo, cuộn lên trong tách nước. Thường thì chúng ta không uống ngay, mà đặt tách trà nằm yên trên bàn trong một lúc để bớt nóng phần nào. Và kìa, hãy nhìn vào tách trà – những cặn trà đang dần dần, dần dần chìm lắng xuống đáy, để lại bên trên là một lớp nước trong xanh thoảng bay lên một làn khói nhẹ…

Dòng tư tưởng của chúng ta là một tách trà. Những cặn trà trong đó nhiều vô kể. Điều khác biệt ở đây là không mấy khi chúng ta đặt “tách trà tư tưởng” của mình nằm yên trong phút chốc, hoặc đủ để cho nó được lắng trong. Việc thực hành thiền quán giúp ta làm được điều đó, và mục tiêu đơn giản nhất của người bắt đầu đến với thiền cũng chỉ là để biết cách làm được điều đó.

Ở đây, bạn có thể hoài nghi. Vì sự dao động của tư tưởng chúng ta làm sao có thể giống với sự dao động của một tách trà? Và nếu như quả là đúng vậy, thì làm thế nào để ta có thể đặt “tách trà tư tưởng” nằm yên theo cách mà nó có thể sẽ dần dần lắng đọng?

Chúng ta sẽ không – và không thể nào – đưa ra đây một sự phân tích so sánh về mặt vật thể để giải thích vấn đề. Tuy nhiên, bằng vào thực nghiệm, chúng ta biết được có những sự tương đồng nhất định giữa hai trường hợp. Và hơn thế nữa, chúng ta còn biết rằng, tách nước trà chỉ có thể lắng đọng khi được đặt nằm yên trên bàn, còn tư tưởng của chúng ta thì có thể được làm cho lắng đọng không chỉ trong lúc ngồi yên, mà còn ngay cả trong những khi ta đi đứng, làm việc hằng ngày…

Nếu bạn đã sẵn sàng, tôi xin mời bạn hãy đặt “tách trà tư tưởng” của bạn xuống và chúng ta sẽ cùng nhau theo dõi, quan sát…

NGUYÊN MINH