Ngoại cảnh chi phối tinh thần. Nội tâm vọng tưởng triền miên. Ngoại cảnh tác động nội tâm. Nội tâm chạy theo ngoại cảnh. Cuộc sống hằng ngày là sự tiếp xúc giữa cá nhân và cá nhân. Trong giao tiếp có sự hài lòng và không hài lòng. Sự không hài lòng sẽ sinh ra phản ứng.
Không hài lòng => Phản ứng
Sự phản ứng nếu kém tế nhị và cộng thêm nóng giận dễ làm cho mọi việc thêm rắc rối, chẳng giải quyết được gì mà còn gây thêm bất hòa. Đó là phản ứng tiêu cực.
Không hài lòng => Phản ứng => Tiêu cực
Và ngược lại, nếu chúng ta xử trí tế nhị hơn, giảm cơn nóng giận thì sẽ xử trí mọi việc tốt đẹp hơn, kết quả tốt hơn.
Không hài lòng => Phản ứng => Tích cực
Nếu như chúng ta có được một nụ cười trước khi cơn giận đến thì mọi việc tốt đẹp biết bao nhiêu. “Hãy nhẫn nại ôn hòa” là một thái độ nghe rất hay nhưng khi tức giận khó thực hiện. Bởi khi đã tức giận rồi thì khó mà ôn hòa và nhẫn nại. Chỉ khi nào nhận ra được sự tức giận thì mới có nhẫn nại ôn hòa.
Trên thực tế không hẳn không hài lòng mới sinh ra phản ứng mà hài lòng cũng sinh ra phản ứng. Thí dụ như là trúng số, người thân lâu ngày mới gặp, nghe một câu chuyện hay, một câu nói hay mà mình tâm đắc, tất cả đều có phản ứng. Chỉ khác nhau ở chỗ thô và tế, tiêu cực hoặc tích cực mà thôi.
Mai Văn Như